KAWIARNIA LITERACKA TEATRU NOWEGO W ŁODZI

zaprasza na spotkanie

z NATALIĄ GORBANIEWSKĄ

28 kwietnia 2009 (wtorek), g. 19.00

Teatr Nowy, Foyer Duża Sala (Łódź, Więckowskiego 15)

Gorbaniewska będzie gościła w Łodzi po raz pierwszy.



* * *

Oto ona, la vie quotidienne,
brudne metro dudni w tunelach,
oczy, jeszcze zasnute snem,
biały dzień na oścież otwiera.

Biały dzień szturmuje zawzięcie,
zewsząd patrzy, wszędzie się pcha,
porwie, targnie, oszuka, skręci,
zawiruje, zatańczy, za-

kołuje i w ciemność pierzchnie,
niewesołym przemknie wrzecionem,
w oknach świateł rozbłyski pierwsze,
za oknami cienie wieczorne.

Pod mostami ciemność bez końca,
papierosa ziarnko płonące,
granitowy chłód pod mostami,
pocałunki chłodne jak granit.

(przełożył Michał B. Jagiełło)


Natalia Gorbaniewska (ur. 1936) - rosyjska poetka, dziennikarka, tłumaczka literatury polskiej. Bojowniczka o wolność i prawa człowieka. Wielka przyjaciółka Polski i Polaków. Aktywnie uczestniczyła w radzieckim samizdacie, m.in. jako twórczyni i pierwszy redaktor legendarnej "Kroniki Wydarzeń Bieżących". W samizdacie też publikowała swoje wiersze od 1959 roku. Była jedną z ośmiorga uczestników demonstracji na Placu Czerwonym 25 sierpnia 1968 roku przeciw wkroczeniu wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji, co przypłaciła więzieniem psychiatrycznym. Po latach wspominała, że najbardziej dotknął ja fakt, że razem z Rosjanami na teren Czechosłowacji wkroczyli Polacy, "żołnierze kraju, który walczył przez wieki o wolność i niepodległość przeciwko wielkomocarstwowym najeźdźcom" - jak napisała w książce Dwunasta w południe.
Wyemigrowała z ZSRR w 1975 roku. W 1976 roku osiadła w Paryżu, gdzie mieszka do dziś. Współpracowała z redakcjami rosyjskich pism emigracyjnych "Kontinient" i "Russkaja Mysl", w których między innymi od 1981 roku do końca lat osiemdziesiątych relacjonowała wydarzenia w Polsce. Jest członkiem redakcji wydawanego w Polsce rosyjskojęzycznego miesięcznika "Nowaja Polsza". Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie translatoryki i przyswajania kulturze światowej literatury polskiej została wyróżniona nagrodą "Kultury" w 1990 r. i polskiego PEN Clubu w 1992 r. Tłumaczyła na rosyjski m.in. dzieła Władysława Tatarkiewicza, utwory Marka Hłaski, Tadeusza Konwickiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Sławomira Mrożka, poezje Cypriana Kamila Norwida, Juliana Tuwima, Czesława Miłosza, Krzysztofa Baczyńskiego i innych. Tłumaczyła także teksty polskich publicystów m.in. Jacka Kuronia, Adam Michnika, Jerzego Giedroycia (Gorbaniewska jest też laureatka nagrody jego imienia). W kwietniu 2005 r. Natalia Gorbaniewska uzyskała obywatelstwo polskie, a w październiku 2008 otrzymała tytuł doktora honoris causa lubelskiego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej "w uznaniu dla jej nacechowanej walką o prawa człowieka, głęboko humanistycznej i wrażliwej moralnie postawy życiowej, bezkompromisowej służby prawdzie, wyróżniającej się głębokim humanizmem twórczości literackiej". Jest przewodniczącą jury przyznawanej we Wrocławiu nagrody literackiej Europy Środkowej "Angelus".

Poezja Gorbaniewskiej uznawana jest za oryginalne zjawisko w kulturze rosyjskiej. W opinii krytyków jej twórczość to liryka par excellence, poezja wyostrzonego "słuchu moralnego" i wrażliwości aksjologicznej. Polskie przekłady wierszy Gorbaniewskiej ukazywały się w tzw. drugim obiegu w końcu lat 70., od 1981 r. drukowała je także paryska "Kultura". Tłumaczyli ją m.in. Stanisław Barańczak, Andrzej Drawicz, Józef Łobodowski, Adam Pomorski, Jerzy Pomianowski. Jednym z jej pierwszych tłumaczy był także łodzianin - Michał B. Jagiełlo, którego przekłady (pod pseudonimem Michał Liniewski) ukazały się na łamach wychodzącego w Łodzi podziemnego kwartalnika literackiego "Puls" jesienią 1978 roku.