nie

u innych łatwiej wyjaśnić. wystarczy powiedzieć-
-pamiątka z wojny, przywieziona na spodzie oka. obraz
nieobrócony.

może to przez wycieczkę do oświęcimia, której nie przeżyłam
jak należy. gruba przewodniczka z doświadczeniem w pracy
z gimnazjalistami wiedziała -
nie wstrząśnie widok cegły,
  wygniecione miejsca na pryczach. dzieci
są dzisiaj gruboskórne, przeliczają liczbę więźniów
na metr kwadratowy.
trzeba im powiedzieć
- dziewczynki, popatrzcie na te włosy
one się ruszają. czyż to nie p r z e r a ż a j ą c e?

nie byłam na wojnie. a jednak
przywiozłam na dnie oka
spowszednienie, które bawi strach
zwierzęcy.
przewodniczka mówi do mnie dalej:
do wszystkiego można się przyzwyczaić.
do wszystkiego trzeba się przyzwyczaić.

inaczej,
napoczęte śmierci odłożą się
w środku jak kamienie.

czy dławiłaś się kiedyś
kamieniami?