25 kwietnia 2013 r. (czwartek), godz. 19:00
KAWIARNIA LITERACKA Domu Literatury w Łodzi (ul. Roosevelta 17)

Spotkanie z Krzysztofem Matuszewskim, autorem książki Georges Bataille. Inwokacje zatraty z udziałem Bogdana Banasiaka, Macieja Meleckiego i Krzysztofa Siwczyka

Wstęp wolny

Krzysztof Matuszewski (ur. 1957) - filozof, profesor Uniwersytetu Łódzkiego. Interesuje się zwłaszcza współczesną filozofią francuską. Publikował na jej temat artykuły m.in. w "Literaturze na Świecie", "Twórczości", "Przeglądzie Humanistycznym", "Nowej Krytyce", "Sztuce i Filozofii". Autor lub współautor przekładów z języka francuskiego (książek Bataille'a, Foucaulta, Deleuze'a, Klossowskiego, Vuarneta), a także monografii Wśród demonów i pozorów. Monomania Pierre'a Klossowskiego (Warszawa 1995) oraz sadologicznej silvaererum pt. Sade. Msza okrucieństwa (Gdańsk 2008).

Legendarna książka Inwokacje zatraty Krzysztofa Matuszewskiego, krążąca dotychczas w odpisach i kserokopiach, stała się głównym punktem odniesienia dla czytelników prac francuskiego filozofa Georgesa Bataille'a. Profesor Matuszewski, wieloletni badacz pism Bataille'a, zaproponował całościowe ujęcie interpretacyjne "papieża transgresji", z niezwykłym rozmachem i wnikliwością "przeczytał" całego Bataille'a, dostarczając tym samym pierwszy w Polsce, monograficzny fresk krytyczny. Matuszewski od lat uchodzi za jednego z kilku najważniejszych polskich filozofów. Jego orientacja krytyczna, zaangażowanie w rozpoznawanie dzieł najbardziej enigmatycznych w XX-wiecznej humanistyce europejskiej przyczyniało się do w pełni zasłużonej sławy. Bodajże nikt w kraju, oprócz Tadeusza Komendanta, nie stanowi obecnie autorytetu w rozmowie o Bataille'u. Krzysztof Matuszewski poświęcił większość czasu swojej kariery akademickiej na interpretację Bataille'a, tworząc jednocześnie wyjątkowo sugestywny i oryginalny język tej interpretacji, w niczym nieustępujący passusom samego autora "Doświadczenia wewnętrznego". Warto tu przypomnieć ogrom pracy translatorskiej Matuszewskiego - to właśnie on spolszczył niektóre prace Francuza: "Teoria religii" oraz szereg esejów Bataille'a, rozsianych w różnych periodykach.

Instytut Mikołowski, w swojej praktyce wydawniczej, nie miał dotychczas okazji zmierzyć się z pracą ściśle filozoficzną. Wielokrotne odwiedziny prof. Matuszewskiego zaowocowały propozycją wydawniczą, która otwiera nasze wydawnictwo na zupełnie nowego czytelnika. Inwokacje zatraty, jeden z najbardziej radykalnych i trudnych tekstów, z jakimi przyszło nam się spotkać w polszczyźnie, nie są bynajmniej dziełem zamkniętym na dialog. Jest odwrotnie. To książka wymierzona w polemikę, skonstruowana na zasadzie intuicyjnej, przy fenomenalnej erudycji i źródłowej strategii czytania tekstów. Poszerzenie pola interpretacyjnego, szerokie udostępnienie "Inwokacji zatraty" to wielokrotnie powtarzany w polskiej filozofii współczesnej postulat. Od początku swojego istnienia Instytut Mikołowski organizował konferencje naukowe i filozoficzne. Ich pokłosie najczęściej było publikowane na łamach periodyku "Arkadia - pismo katastroficzne". Dzięki zaufaniu Krzysztofa Matuszewskiego i jego pomocy, IM rozpoczyna publikację swojej "biblioteki filozoficznej". Zaczyna pozycją głośną, trudną i spektakularną.

Maciej Melecki & Krzysztof Siwczyk


O książce:

Oprowadzając czytelnika po twórczości Bataille'a, autor umiejętnie rozwija poszczególne wątki myśli omawianego filozofa, dając całościowy i krytyczny przegląd jego poglądów, częściowo tylko wpisanych w biograficzne kontyngencje, bo po większej części jawiących się już od początku twórczej działalności Bataille'a jako w głównych swych zrębach spójna myślowo, choć dyskursywnie trudna do objęcia, całość. Jednocześnie wykazuje wzajemne powiązania i kontekstualną wieloaspektowość tego ryzomatycznego tworu, jakim jest, z założenia awerbalny i anty-systemowy, "system" Bataille'a, który wszakże pod piórem komentatora objawia swą głęboką wewnętrzną spójność.

Krzysztof Jarosz

(...) gdyby istniał kościół płonących nieustannie, gdyby istniał kościół radosnego wyczerpywania nadmiaru tkwiącego w człowieku, gdyby istniał kościół ekonomii bezgranicznej, ekonomii nieustannego świętowania i wydatkowania, rozlewnej ekstazy, kościół polikefalnych wspólnot, to z pewnością Bataille byłby naczelnym świętym tego kościoła. Ten kościół nie szukałby komunikacji z Bogiem w modlitwie, ten kościół modlitwę utożsamiłby z erotyzmem. Dla Bataille'a bowiem erotyzm jest właściwą i jedyną lekturą geografii ciała. Erotyzm to pochwała życia aż do śmierci.

Szymon Wróbel

Ciało nie stanowi w myśli Bataille'a przeciwieństwa duszy, ale miejsce, gdzie to, co tradycyjnie nazywamy duchowym, się wydarza. Jest to możliwe dzięki temu, że ciało jest na wskroś erotyczne, to znaczy źródłowo otwarte na doświadczanie Innego, a także skierowane ku temu, co nie-ekonomiczne i nie-praktyczne, czyli ku wymagającemu bezinteresownego trwonienia energii seksualnemu zjednoczeniu. Ciało jest siedliskiem jedności i apragmatyczności, pozwalającym wydobyć się choć na moment z akcelerującego się cywilizacyjnie uwikłania w pracę, z jego czysto utylitarnymi wartościami i celami.

Marcin Bogusławski


(nadesłane)