Koźlak
Dodane przez jaceksenior dnia 04.03.2012 09:50
Czy pamiętasz piękną bajkę o Jasiu Małgosi
tę o chatce z kurzą nóżką jak opowieść głosi
chciałbym z wami się podzielić historyjką krótką
o cudownym wynalazku choć z puentą smutną
Od stuleci królowały w naszym krajobrazie
co to było czym straszyło zaraz się okaże
to opowieść o wiatrakach do czego służyły
jak i z czego budowane gdy naprawdę żyły
Na wzniesieniu dzielnie stoi pełen majestatu
daleko od zabudowań miejscowego lasu
kwadratowy u podstawy w kształcie ostrosłupa
obracany wokół osi potężnego słupa
Dach i ściany gontem kryte chroniły przed wodą
strome schody z piękną tralką na galerię wiodą
małym daszkiem przysłonięta również dla ozdoby
drzwi masywne na zawiasach w nich zamek kluczowy
Trzy poziomy dwa robocze gdzie młynarz pracował
oprócz ziarna mąki kaszy narzędzia tu chował
każdy swoje miał zadanie bardzo wiele znaczył
były biurem magazynem miejscem ciężkiej pracy
Całość z drewna wykonana z obciosanych bali
do obrotu służył dyszel z dębu jak ze stali
ślizgi łożysk z gajakowca żywicą kapiące
czopy wałów smarowały nie szkodziły mące
Na solidnej podbudowie przyczesi i zrębu
stoją wsparte cztery kozły z solidnego dębu
podtrzymują sztember siodło i belkę mącznicy
strop masywny ciężkie żarna o sporej średnicy
Wał skrzydłowy ze stuletniej sosny wykonany
na łożyskach przytwierdzony do solidnej ramy
kiedy śmigi obracały nim koło paleczne
w ruch wprawiały mechanizmy przy korzystnym wietrze
Gdy się mocno rozkręciło hamulec zwolniono
zęby cewię zakleszczały przez zmyślne wrzeciono
poruszały koło młyńskie biegaj nazywany
ten o leżak się ocierał do pracy zmuszany
Wiatr napiera i rozkręca rozpostarte skrzydła
nie jednemu ta robota by zapewne zbrzydła
gdy do życia je pobudził hulał po wzniesieniu
słychać było dziwne dźwięki przy zboża mieleniu
Drewno trzeszczy tryby grają miarowym chrobotem
pytle mąkę przesiewają z niemałym kłopotem
praca ciężka młynarz pewnie sporo się natrudził
by go chleba pieczonego rano zapach budził
Cóż historia nie rozpieszcza drogi przyjacielu
wszystko kiedyś ma swój koniec odpowie tak wielu
znika koźlak z krajobrazów umiera powoli
można spytać czy z godnością mnie to bardzo boli
Koźlak* / kozłowy - najstarszy i najpopularniejszy typ wiatraka występującego na ziemiach polskich. Ich nazwa pochodzi od kozła, czyli specjalnej podstawy, na której spoczywał cały korpus budowli. Występowały one już w pierwszej ćwierci XIV wieku na Kujawach i w Wielkopolsce. Rozpowszechnienie ich przypada na wiek XV,